بررسی عوامل مؤثر بر رفتار شکایت‏‌آمیز مشتریان در صنعت هواپیمایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مدیریت بازرگانی دانشگاه محقق اردبیلی

2 گروه مدیریت موسسه آموزش عالی نوین- اردبیل- ایران

3 مربی دانشگاه پیام‌نور، گروه مدیریت بازرگانی

10.22034/jsqm.2022.312904.1375

چکیده

مدیریت شکایت همواره ابزاری مهم برای مدیران بازاریابی جهت برخورد با نارضایتی ها بوده است؛ به‌ویژه در بخش خدمات که مشتریان عملکرد و نه خود محصول را ارزیابی می‏کنند، همواره تمرکز بر عوامل مؤثر بر رفتار شکایت‌آمیز مشتریان به‌عنوان عامل اصلی در موفقیت برنامه های بازاریابی محسوب می‌شود. در این پژوهش نیز قصد بر این است تا عوامل مؤثر بر رفتار شکایت‌آمیز مشتریان بررسی شود. جامعه آماری شامل تمامی مشتریان فرودگاه اردبیل است. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان برابر با 312 نفر به دست آمد که با روش نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها با پرسشنامه استاندارد لیین جین (2009) انجام گرفت و روایی بر اساس روش های سازه، تشخیصی و همگرا و پایایی نیز با بکارگیری روش ترکیبی بررسی گردید. تخمین مدل مفهومی با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزار لیزرل انجام گرفت. نتایج نشان داد که درک ارزش شکایت بر رفتار شکایت‏آمیز مشتریان تأثیر ندارد؛ اما تأثیر امکان موفقیت از شکایت، نگرش نسبت به شکایت، تمایل به شکایت، کنترل رفتاری، تجارب قبلی و درک بیگانگی بر رفتار شکایت‏آمیز مشتریان تایید گردید.

کلیدواژه‌ها


آشوغ، مسعود؛ تیمور، آقاملایی؛ قنبرنژاد، امین و عبدالحمید، تاجور (1392). کاربرد نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده برای پیش‌بینی رفتارهای ایمن رانندگی در رانندگان کامیون، نشریه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران (فارسی)، 1 (3): 14-5.
باشکوه، محمد و بیگی فیروزی، الله­یار (1400). تأثیر هوش فرهنگی کارکنان بر فرهنگ‌سازمانی بیمارستان. مجله اخلاق پزشکی، 15 (46): 13-1.
باشکوه، محمد؛ سیف­اللهی، ناصر و بیگی فیروزی، الله­یار (1400). تأثیر قابلیت‌های بازاریابی تجارت الکترونیکی و تجربۀ صادراتی بر عملکرد صادراتی: نقش میانجی کارایی توزیع (موردمطالعه: کلیۀ شرکت‌های فعال در صنایع داخل کشور). تحقیقات بازاریابی نوین، 11 (2): 132-113.
تاج­زاده نمین، ابوالفضل؛ محقق، منیره (1392). واکنش شکایت­آمیز دانشجویان از خدمات موجود در دانشگاه در محیط­های آنلاین و آفلاین دانشگاه آزاد قزوین، مجله مدیریت توسعه و تحول شماره 16 صص 81-71.
زارع، حمید؛ اسفیدانی، محمدرحیم و موسوی، مسعود (1391). تحلیل و بررسی رفتار شاکیانه مشتریان از خدمات پس از فروش سایپا، مدیریت فرهنگ‌سازمانی، 10 (1): 174-145.
ژاک هورویتز (1382). هفت کلید استراتژی خدمات، مترجم: دکتر سید محمد اعرابی و داود ایزدی. نشر: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
عسگرنژاد نوری, باقر, زارعی, قاسم, حمیدزاده اربابی, علیرضا, بیگی فیروزی, الله‌یار (1400). تأثیر عوامل شخصی و سازمانی بر نگرش نسبت به نوآوری مشترک در راستای عملکرد توسعه خدمات جدید (موردمطالعه صنعت بانکداری). فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی, 12 (47). در دست چاپ.
نوروزی، حسین؛ مهذبی، مهدی؛ نوپا اسفندیاری، فاطمه (1393). بررسی تأثیر خودتفسیری بر رفتار شکایت‌آمیز مصرف‌کنندگان، تحقیقات بازاریابی نوین سال ششم 1395 «ویژه‌نامه کنفرانس ملی تحقیقات بازاریابی» 12 بهمن 1393، مرکز همایش‌های بین‌المللی شهید بهشتی  صص: 176-157.
قره چه منیژه و وهابی کاشی، حسین (1389)،  تأثیر کنترل‌های رفتاری بر اثربخشی کارکنان واحد فروش. چشم انداز مدیریت بازرگانی،  دوره  9 , شماره  3 (پیاپی 36)، صص 57-32.
میرزاییان، کتایون؛ حیدرزاده،  کامبیز (1397). بررسی تأثیر حمایت از شکایت مصرف­کننده (تمایل به آگاه گردن دیگران از تجربه خود)،بر اعتراض (شکایت) مصرف­کننده و تبلیغات شفاهی منفی، سومین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در علوم انسانی، چالش‌ها و راه‌حل‌ها.
Ursic, M. (1985), “A model of the consumer decision to seek legal redress”, Journal of Consumer Affairs, Vol. 19, pp. 20-35.
Jennifer L.StevensaBrian I.SpaidbMichaelBreazealecCarol L.Esmark Jonesc. (2018). Timeliness, transparency, and trust: A framework for managing online customer complaints. Business Horizons. Business Horizons. Volume 61, Issue 3, May–June 2018, Pages 375-384.
Folkes, V.S. (1984), “Consumer reactions to product failure: an attributional approach”, Journal of Consumer Research, Vol. 10, pp. 398-409.
Hirshman, A.O., (1970), " Exit, Voice, Loyalty", Harvard University pree, Cambrisge, Mass.
Blodgett, Jeffrey G, Kirk L.Wakefield & James H.Barnes(1995), “The effects of consumer service on consumer complaining behavior”, Journal of service marketing,vol 9, No 4, p 32-4,36-9,40.
Chang, C.C. and Chin, Y.C. (2011) “Comparing consumer complaint responses to online and offline environment” Internet Research, Vol. 21, No. 2, pp. 124-137.
Han, S., Reinartz, W., & Skiera, B. (2021). Capturing Retailers’ Brand and Customer Focus. Journal of Retailing, in proof. Available on: https://doi.org/10.1016/j.jretai.2021.01.001.
KIM, C., KIM, S., IM, S., & SHIN, C. (2003). “The Effect of Attitude and Perception on Consumer Complaint Intentions”, Journal of Consumer Marketing, Vol. 20(4), pp. 352-371.
Matos, C.A.d., Vargas R, C.A., Veiga, R.T. and Vieira, V.A.(2009) “Consumer reaction to service failure and recovery: the moderating role of attitude toward complaining” Journal of Service Marketing, Vol. 23, No. 7, pp. 462-475
Velazquez, B.M., Blasco, M.F., Saura, I.G. and Contri, G.B. (2010) “Causes for complaining behavior intentions: the moderator effect of previous customer experience of the restaurant” Journal of Service Mark eting, Vol. 24, No. 7, pp. 532-545
Jin, L.,(2010) “Determinants of customers’ complaint intention Empirical study in the context of China’s retail industry” Nankai Business Review International, Vol. 1, No. 1, pp. 87-99
Singh, J. and Wilkes, R.E. (1996), “When consumers complain: a path analysis of the key antecedents of consumer complaint response estimates”, Journal of the Academy of Marketing Science, Vol. 24 No. 4, pp. 350-65.
Richins, M.L. (1980), “Consumer perceptions of costs and benefits associated with complaining”, in Hunt, H.K. and Day, R.L. (Eds), Refining Concepts and Measures of Consumer Satisfaction and Complaining Behavior, Indiana University Press, Bloomington, IN.
Oh, D.G., (2006) “Complaining intentions and their relationships to complaining behavior of academic library users in South Korea” Library Management, Vol. 27, No. 3, pp. 168-189.
Mohammad Beighi. A. Mohammad Salehi. N. Gol. M. A. Validity and reliability of different measurement methods and instruments and their applications in applicable research in health. 2014. Journal of University of Medical Sciences, 13: 1170-1153. (In Persian).
Giampaolo Viglia, Marta Nieto-Garcia, Anna Chiara Invernizzi, (2020). It makes me feel vulnerable! The impact of public self-disclosure on online complaint behavior, International Journal of Hospitality Management Volume 88, July 2020, 102512.
Amani Ghazzawi, Basma Alharbi, (2019), Analysis of Customer Complaints Data using Data Mining Techniques, Procedia Computer Science. Volume 163, 2019, Pages 62-69.
Ying Yang a, b, Dong-Ling Xu b, c, Jian-Bo Yang b, c, Yu-Wang Chen. (2018).  An evidential reasoning-based decision support system for handling customer complaints in mobile telecommunications, Knowledge-Based Systems, Volume 162, 15 December 2018, Pages 202-210.
Eojina Kim a, Liang (Rebecca) Tang ,(2020), The role of customer behavior in forming perceived value at restaurants: A multidimensional approach. International Journal of Hospitality Management, 87, May 2020, 102511.
Stephanie Hui-Wen Chuah a, Dahlia El-Manstrly b, Ming-Lang Tseng c, d, e, Thurasamy Ramayah f, g. (2020). Sustaining customer engagement behavior through corporate social responsibility: The roles of environmental concern and green trust. Journal of Cleaner Production ,Volume 262, 20 July 2020, 121348.
John Paul Kosiba a, Audrey Acheampong b, Ogechi Adeola c, Robert E. Hinson b, (2020), The moderating role of demographic variables on customer expectations in airport retail patronage intentions of travellers, Journal of Retailing and Consumer Services Volume 54, May 2020, 102033.